Er zijn twee ‘statements’ die nogal vaak in Kleppen dicht! staan. De eerste is “heb het lef om glorieus te falen,” met andere woorden: ga het experiment aan en probeer dingen uit in je klas. De tweede is “wie onderwijst die leert het meest,” met andere woorden: verleid je leerlingen dingen aan elkaar uit te leggen.
Wat betreft het glorieus falen, dat is mij afgelopen maandag weer goed gelukt. Maar ditmaal op een nogal gênante manier. Voor ons blog interviewde ik Melanie Visser, docente Nederlands bij Scholen aan Zee. Zij had zelf een ontzettend leerzame ervaring opgedaan in haar klas met de werkvorm peer instruction. Ik had bedacht dat het leuk is om haar te filmen, met mijn iPhone, en dat dan te gebruiken voor de site. Toen ik zojuist het filmpje wilde terugkijken om er een blogpost van te maken ontdekte ik dat ik geen filmpje had gemaakt, maar twee foto’s. Een op het moment dat ik dacht te beginnen met filmen. En een op het moment dat ik dacht daarmee te stoppen.
Dus geen gefilmd interview met Melanie, maar wel haar verhaal…
Melanie’s verhaal over glorieus falen
Melanie is, als gezegd, docente Nederlands bij Scholen aan Zee. Net als haar collega’s had ze zich in het kader van het project Leerling2020, waar haar school aan deelneemt, ten doel gesteld een voor haar nieuwe werkvorm waarbij ICT wordt gebruikt uit te proberen in haar klas. Afgelopen maandag was daarvan de terugblik, zij en haar collega’s deelden hun ervaringen. “Ik heb met mijn werkvorm glorieus gefaald,” begon Melanie, “maar dat was zo leerzaam dat ik hem direct nog twee keer heb toegepast met groot succes.” Mijn aandacht had ze!
De Peer instruction werkvorm
De werkvorm peer instruction bestaat, kort gezegd, uit vier stappen. Allereerst stelt de leraar zijn of haar leerlingen een denkvraag. Vervolgens:
- geven leerlingen individueel antwoord op die vraag;
- krijgen leerlingen de kans elkaar te overtuigen van hun eigen antwoord (vandaar peer instruction: wie onderwijst die leert het meest);
- mogen de leerlingen nog een keer antwoord geven;
- legt de leraar nog het een ander uit over de vraag en de antwoorden.
De werkvorm, die is bedacht, onderzocht en doorontwikkeld door Eric Mazur (video), werkt het best als zo ongeveer de helft van de klas bij de eerste stap het juiste antwoord heeft gekozen. Bij de eerste klas waar Melanie deze werkvorm uitprobeerde was dat niet het geval. Het overgrote deel beantwoordde de vraag fout. Daardoor konden leerlingen elkaar nauwelijks ondersteunen bij de tweede stap en waren er bij de derde stap nog steeds erg veel foute antwoorden. De conclusie van Melanie: de denkvraag die zij had geformuleerd sloot niet aan bij de voorkennis van deze klas.
Voor twee andere klassen bedacht ze een andere vraag en probeerde ze de werkvorm nogmaals. Met groot succes, vertelde ze. “Het is niet zo dat de helft het goed had, maar er waren een paar leerlingen die het heel goed begrepen en de hele klas rondgingen om het aan de anderen uit te leggen.” Kennelijk deden ze dat op zo’n goede of op zijn minst overtuigende manier, dat het overgrote deel van de klas de tweede keer het juiste antwoord koos. Omdat Melanie de toepassing Mentimeter gebruikte voor haar leerlingen, was dat direct heel goed te zien. Uit de nabespreking met de leerlingen (stap 4 van de werkvorm, niet onbelangrijk!) bleek dat die leerlingen het ook allemaal echt begrepen. Toen bleek dat deze mavo klas zojuist een vraag op havoniveau had gemaakt, waren ze niet meer te stuiten.
uitslag na stap 1 en na stap 3
Peer instruction conclusie
“Peer instruction is een werkvorm die heel erg goed werkt, als je er goed voor zorgt dat het niveau van de denkvraag aansluit bij de voorkennis van je leerlingen,” besloot Melanie die wat ons betreft in een keer duidelijk maakt wat glorieus falen is.